Stoplicht: STOP-DENK-DOE

Stoplicht: STOP-DENK-DOE

Hoe kan ik als coach de Stop-Denk-Doe methode aanbieden aan kinderen, jongeren, ouders en leerkrachten die met druk, impulsief en opstandig gedrag te maken hebben en hierbij heftige emotionele reacties vertonen?

Jip

Jip (fictieve naam) is een drukke impulsieve jongen in het gezin van drie kinderen. Hij is de oudste van het stel en kan de boel soms flink op stelten zetten binnen het gezin. Jip heeft een enorme bewegingsdrang en levenslust. Hij reageert erg impulsief op de anderen van het gezin. Hierdoor heeft hij regelmatig conflicten die uit de hand kunnen lopen. Jip is moeilijk corrigeerbaar, hij gaat te lang door. Hij valt dan in zijn negatieve emoties, die kunnen leiden tot flinke driftbuien. Jip is dan niet meer aanspreekbaar en kan agressief gedrag vertonen. Ouders geven aan dat dit gedrag regelmatig voorkomt, steeds vaker de laatste tijd. Ook in de klas hadden er de laatste maand enkele negatieve gebeurtenissen plaatsgevonden waarop Jip ‘ontplofte’ en hierin lang bleef hangen.

Wat hebben kinderen met impulsief gedrag nodig?

Kinderen zoals Jip hebben hulp nodig om negatieve gebeurtenissen beter aan te kunnen. Ze leren hun gedachten te ordenen, hun gevoelens te reguleren, zodat hun gedrag aanvaardbaar is voor de omgeving en voor hen zelf.

Wie kunnen kinderen met opstandig gedrag helpen?

Het is belangrijk om Jip handvatten aan te bieden die hij kan gebruiken om deze stappen te leren zetten. Hij heeft hierin ondersteuning nodig, hulp van zijn omgeving. Jij als kindercoach bent hierin een belangrijke schakel. Zijn ouders en leerkrachten kunnen ook hulp gebruiken om deze stappen samen met Jip te gaan zetten.

Wat houdt de STOP-DENK-DOE methode in?

De stop-denk-doe methode leert kinderen en jongeren, maar zeker ook volwassenen om na te denken over gebeurtenissen, hun gevoelens en hun gedrag hierbij. Ze leren stil te staan, na te denken over een mogelijke oplossing en dan pas te handelen. Deze methode geeft ruimte aan oplossingsgerichte gedachten en remmen impulsief gedrag. Ouders en begeleiders leren hierbij een manier te vinden om negatieve gebeurtenissen te bespreken en tijd te nemen voor de oplossingsgerichte gedachten.

Waarom het STOPLICHT?

Het stoplicht is een hulpmiddel om deze methode te visualiseren. Het stoplicht is voor iedereen een bekend plaatje waarvan de betekenis van de kleuren en de plaats op het stoplicht duidelijk herkenbaar zijn voor zowel jonge kinderen tot volwassenen.

Hoe werkt deze STOP-DENK-DOE methode?

De methode kent drie fases of te wel drie stappen die na elkaar gevolgd worden. Net zoals het stoplicht beginnen we bovenaan met de kleur rood, daarna volgt oranje en daarna groen. Je volgt de kleuren van het stoplicht dus van boven naar beneden. Elke kleur heeft zijn eigen betekenis, zijn eigen stap.

STAP 1:

ROOD = STOP!

Het kind:
Er is een situatie ontstaan waarbij het kind geen oplossing kan vinden, het toont negatieve emoties en kan het onvoldoende zelf verwerken.

Ouder/begeleider/ coach:
Als kindercoach laat je het kind en de ouders naar het probleem kijken. Stil laten staan bij de gebeurtenis, geen oordelen geven maar puur objectief kijken.  Deze stap is bedoeld om bewust aandacht te schenken aan het probleem. De volgende vragen kun je hierbij gebruiken:

•     Wat is het probleem?
•     Wat is er aan de hand?
•     Wat is er gebeurd?
•     Wat denk je hierbij?
•     Wat voel je?
•     Hoeveel last heb je ervan?
•     Hoeveel last heeft de ander ervan?
•     Wie zijn erbij betrokken?

STAP 2:

ORANJE = DENK

Het kind:
Na het stil staan, het nadenken over de situatie, krijgt het kind ruimte om na te denken over mogelijke oplossingen.

Ouder/begeleider/coach:
Als kindercoach volg je het kind en de ouders in deze stap op de voet. Luister naar hun mogelijke oplossingen die ze aandragen. Zijn ze haalbaar, zijn ze te verwezenlijken, zijn ze uitvoerbaar en helpend? Deze stap is bedoeld om verschillende mogelijke oplossingen bespreekbaar te maken en de beste oplossing te kiezen. De volgende vragen kun je hierbij gebruiken:

•     Wat kun je doen?
•     Wat kun je zeggen?
•     Wie kan je helpen?
•     Hoe ga je het doen?
•     Wat heb je nodig?
•     Wat wil je hiermee bereiken?
•     Welke hulpmiddelen zet je in?

STAP 3:

GROEN = DOE

Het kind:
Na het nadenken over een mogelijke oplossing komt het kind in actie. Hij gaat de gekozen oplossing uitvoeren met of zonder hulp van de ander.

Ouder/begeleider/coach:
Als kindercoach stimuleer je het kind en de ouders om in actie te komen. De gekozen oplossing wordt in de praktijk gezet. Dit oplossingsgericht handelen volg je op de voet. Je laat het kind en de ouders ervaren dat ze nu weer in de groene zone zitten. Dit betekent voor beide partijen weer ruimte voor groei en ontwikkeling! De volgende vragen kun je hierbij stellen:

•     Wat denk je nu?
•     Hoe voelt het nu?
•     Welk gedrag heeft geholpen?
•     Wat heb je ervan geleerd?
•     Wat ga je doen om in groen te blijven?

Sfeer in huis

Jip blijft Jip en dat is maar goed ook! Maar Jip heeft met de STOPLICHT-methode geleerd om sneller te stoppen bij lastige situaties waarbij hij zijn emoties niet in de hand kan houden. Hij heeft geleerd om een stapje terug te zetten in lastige situaties. Het rode licht van het stoplicht helpt hem om dit beter te kunnen signaleren. Jip heeft een eigen stoplicht getekend en opgehangen in de keuken. Bij lastige situaties geeft hijzelf of zijn ouders op het stoplicht aan dat het op rood schiet. Dat is voor Jip een teken om even een stap terug te zetten. Hij heeft geleerd om dan even naar zijn eigen kamer te gaan.  Daar heeft hij ook een stoplicht hangen. Deze zet hij met behulp van een wasknijper op oranje. Hier neemt hij de tijd om af te koelen. Hij heeft een grote doos met lego op zijn kamer staan, daar gaat hij dan mee spelen. Tijdens het bouwen denkt hij aan mogelijke oplossingen. Soms lukt het niet en blijft hij heel boos. Dan komt papa of mama hem helpen een mogelijke oplossing te bedenken. Steeds vaker lukt het Jip om dit zelfstandig te doen en dat vindt hij fijn. Als hij zijn oplossing heeft bedacht en zijn negatieve emoties zijn gezakt keert hij terug naar de situatie. Hij voert zijn oplossingsmethode uit en kan weer verder met waar hij mee bezig was.  Dit geeft voor Jip en zijn ouders duidelijkheid en meer rust. Zo is er meer ruimte voor complimenten dat de sfeer zeker ten goede komt!